In onze boekenkast stond al jaren het boek(je) “Wie heeft mijn kaas gepikt” van Spencer Johnson en Ken Blanchard. Ik besloot het boek na een roerig jaar opnieuw te lezen. En anno 2020 als we midden in een crisis zitten, kom ik het boekje keer op keer tegen. Wat kan ik nu leren van deze lessen?
Wat een titel eigenlijk. Wie heeft mijn kaas gepikt. De kaas is helemaal niet gepikt, hij is gewoon op. Nota bene veroorzaakt door de hoofdpersonen van het boek: de minimensen “Pieker” en “Peins” en de twee muizen “Snuffel” en “Snel”. Nu hebben we deze pandemie meischoen niet helemaal zelf veroorzaakt, onze reactie er op is wel essentieel voor de oplossing.
Dat het boek symbool staat voor “omgaan met veranderingen” zal duidelijk zijn. De “Kaas” is de metafoor voor alles waar wij mensen vaak heel sterk aan hechten. Een baan, relatie, gezin, een huis, een vast contract. Op zich niks mis mee. Maar wat doen we als die kaas op is? Niet meer lekker smaakt? De belnagrijke vraag is dus niet of er iets gaat veranderen. De vraag is hoe we daarop reageren?
Want.. Veranderen is een feest! Verwelkom het, geniet van je nieuwe kaas. Nou…toch zeker niet altijd. En nu helemaal niet zelfs.
Sterker nog, veel veranderingen zijn vaak pijnlijk en schokkend. Zeker als het over zeer ingrijpende zaken gaat als verlies van een relatie, je baan of als een dierbare overlijdt. Thuis moeten werken, je onderneming op de afgrond zien balanceren? Echt niet leuk. En al klopt het scheurkalendercitaat als “Als een deur sluit..” in de kern misschien wel; op dat moment zeker niet. Want welke deur moet je nu openen? Heb je tijd om na te denken over een passende reactie?
Te snel doorgaan heeft namenljk een keerzijde. Regelmatig is er in de media aandacht voor “het mogen zwelgen”. Dat is niet voor niets. Je hebt tijd nodig om te verwerken. Soms struikel je of overkomt je een verandering die gewoon zeer pijnlijk is. Dus is het goed om even te blijven liggen. Om daarna wel weer op te staan en door te gaan. Niet te snel en niet te langzaam. Verwerken en loslaten kost tijd. Nieuwe kaas is er ook niet direct.
Dus… verandering is soms een feest, maar zeker niet altijd.
Alles verandert, jouw kaas raakt op of wordt inderdaad gepikt
Kijk daar ben ik het zeker wel mee eens. In maar heel weinig gevallen kun je er echt niks aan doen. Heel vaak echt wel. Kon je dat echt niet zien aankomen? Is het te voorkomen? Voor te zijn? Wat gebeurt er overigens als je niet veranderd?
Er is altijd het risico dat we te gemakkelijk worden bijvoorbeeld in ons werk of in onze relatie. Dat we niet meer zien dat zaken veranderen en de kaas op aan het raken is. Of dat we zelf te veel gaan vertrouwen op onze routines en onze scherpte verliezen. Of dit nu zakelijk is of privé. En als een grote verandering ineens voor je deur staat, dan moet je. Mijn partner zegt altijd: “Het is hopen op een prettig ongeluk”. Helaas is dat ongeluk meestal niet zo prettig. Of komt de verandering zo geleidelijk dat je hem niet zag aankomen. En sta je ineens op straat, val je uit door ziekte of gebeurt er iets anders.
Blijf alert. Onderzoek bij je zelf wat je zou doen als je niet bang was. Kloppen je angsten wel? De mens lijdt het meest van het lijden dat ie vreest. Leven is het meervoud van lef zei Loesje ooit. Begin stap voor stap. Praat met anderen over je angsten en gedachten.
Hoe sneller je je oude kaas loslaat, des te sneller kun je genieten van de nieuwe.
Is de verandering een feit, dan heeft te lang stilstaan ook weer geen zin. Als je maar blijft denken dat de verandering niets goeds kan opleveren en je de oude kaas blijft vasthouden, dan zie je ook niet het goede ervan. Weerstand noemen we dat. En dat zit grotendeels in je hoofd. En dus ook in het hoofd van je collega’s of teamgenoten.
In het overwinnen van weerstand is een belangrijke factor om aan te sluiten bij wat mensen drijft. Mijn ervaring leert dat mensen namelijk echt wel bereid zijn te veranderen als deze veranderingen aansluiten bij wat zij zelf als écht belangrijk ervaren, het waarom, en als de wijze waarop deze veranderingen worden ingevoerd aansluit bij hun eigen interesses. Hier staat dus niet dat “we de verandering niet doen, nee het gaat om de woorden “de wijze waarop”. (Overigens een (team-) analyse met Profile Dynamics kan daarbij helpen).
Pieker had dit alles door en bleef zijn kaas goed bestuderen en kwam ook in actie zodra er wat veranderde. En Peins? Nooit meer iets van gehoord…
Wat of wie is jouw kaas? Wat doe jij als je kaas gepikt wordt? Ben jij een Pieker of een Peins?
De uitspraak "Diepgaand veranderen of langzaam sterven" komt overigens van een boek van Robert Quinn. Destijds voor mij de eyeopener waarna ik ontslag nam. Ook al een aanrader om te lezen maar daar schrijf ik een andere keer over.
Kijk ook eens deze video:
