De wijsheid van het dode paard

“Alweer adviseurstaal!” denk je misschien?

Toch wil ik er iets over kwijt. Een paar weken geleden wees iemand mij op de wijsheid van het dode paard. Ik las er wat over, moest er om lachen maar het hield me wel bezig. Want hoe vaak zeggen we dat zelf niet? “Trekken aan een dood paard”. En hoe vaak doen we dat niet? Momenteel ben ik ook ergens mee bezig waarvan ik denk, “mmm is dat geen dood paard? “. Maar zijn er ook ogenschijnlijke doorbraken in projecten waarvan ik dacht “ dat wordt een dood paard”. Daarover later meer.

Want wat is die wijsheid met betrekking tot dat dode paard? En vooral, hoe negeren we met zijn allen die wijsheid keer op keer en schieten we telkens toch weer in de actie.

Er blijken heel wat spreekwoorden te zijn met de woorden “paard” en “dood” erin. “Aan een dood paard trekken” is er een. Ken je ook de spreekwoorden: “Een dood paard aan een boom binden?” (erg voorzichtig zijn), “Je moet een paard niet doodknuppelen, voordat je thuis bent” (te veel haast kan wel eens vertraging opleveren) of “Het is goed sollen met een dood paard”(iemand die geen verzet biedt, is een makkelijk slachtoffer).

“Als je ontdekt dat je op een dood paard rijdt, spring er dan heel snel af!”, dit is een wijsheid van de Dakota –indianen, lang geleden. Zij wisten het al…Nu wij nog...

Waarom blijven we vaak te lang zitten en springen we er niet tijdig af? Sterker nog, we doen er alles aan om aan te tonen dat het paard niet dood is. Wat moeten we anders? Keuzes maken die in eerste instantie minder leuk zijn? Het vraagt om doorbreken van patronen of impopulaire maatregelen nemen. En dat is lastig. De korte termijn pijn wint het vaak van de lange termijn winst. We zoeken naar allerlei oplossingen om die korte termijn te verlichten of uit te stellen.

Dus wat doen we meestal met een dood paard?

We veranderen de criteria om aan te tonen dat het paard niet dood is.
We stellen een projectgroep, werkgroep in of beter nog een taskforce.
We gaan ergens anders kijken hoe zij wel op een dood paard rijden.
Er wordt een adviseur of een interim-manager ingevlogen.
We kopen een betere zweep, verwisselen de ruiter of zeggen “maar zo doen we dat altijd”.
We laten ons team een opleiding volgen.
We leggen de verantwoordelijkheid bij de ouders van het paard.
Of…

Grappig. Maar ook herkenbaar. Wat doe jij met een dood paard?

Zelf merk ik dat ik meestal toch de criteria aanpas. Of te veel begrip heb voor het proces dat nodig is voor en rond het paard. Blijf ik ondanks alles nog lang vasthouden en trekken. Met alle energieverlies van dien.

Maar hoe komt dat toch? Ondanks dat we dat eigenlijk allemaal weten, dit toch blijven doen? Is het de kunst van het loslaten? Het durven loslaten?

Meestal is het omdat we het gewoonweg (nog) niet kunnen zien. Kunnen of durven of al willen zien. Want als je het wel ziet, dan vraagt dit moed en actie. Dat is nu net een lastig proces. In veel gevallen wordt ons denken bepaald door onze mentale kaders, door diepgewortelde systemen, van onder water liggende overtuigingen en dieperliggende waarden of drijfveren. Een eerste onbewuste reactie op alle afwijkende informatie is: negeren en afwijzen. Onze hersens zijn namelijk de hele dag bezig om overtuigingen te bevestigen en in onze ogen niet kloppende overtuigingen af te wijzen. De blauw –zwarte of wit-gele jurk is ook zo’n mooi voorbeeld (de foto die in Maart op Facebook circuleerde). Of zien we wel wat nodig is, maar ja, wat kost dat (letterlijk en figuurlijk)? Of.. "ik wil wel maar zij...".

Tja, hoor ik je nu denken. Niets nieuws. Wat is nu de oplossing? Het begint bij durven te zien dat het zo kan werken. De tijd te nemen om het anders te gaan bezien. Te onderkennen dat het ook moed kost en misschien pijn doet als je anders gaat handelen. Een paard echt dood verklaart. Dat het ook menselijk is dat we dat niet zo maar doen.

Neem eens die tijd en denk eens na over de volgende vragen

Is het paard nu echt dood? Nee? Weet je dat heel zeker?
Als het paard dood is, welke actie is dan nodig?
Wat blokkeert mij/ons om die actie in te zetten?
Wat kost het me als ik die actie in zet?
Wat kost het me als ik die actie NIET in zet?
Oftewel wat levert het me op?

Aan een dood paard moet je niet meer trekken. Onnodige afleiding zijn die paarden. Kosten geld, tijd en energie. Alleen al het benoemen en uitspreken ervan, kan ruimte geven en nieuwe mogelijkheden. Want wat niet loopt, lukt of achterblijft komt vaak teveel op de agenda en vormt een belemmering voor veel kansrijker initiatieven, producten en mensen. We geven nog onnodig veel tijd een aandacht aan dode paarden of anders gezegd: aan mensen die weerstand blijven bieden (soms moet dat overigens wel maar dat is voor een andere blog).

Het hield mij ook bezig. Ik heb de tijd genomen om de reflecteren op “mijn dode paarden”. Mijn conclusie: een van die paarden is niet dood. Daar is het probleem de weerstand. Dat vraagt een andere aanpak en daar ben ik mee begonnen.

Wat voor mij een eyeopener was, was het effect toen ik een ander dood paard benoemde. Ik heb aangegeven daar mee te willen stoppen. En ik ga ook stoppen. Maar wat schetste mijn verbazing? Sindsdien lijkt het paard op te leven! Want ook dat paard was toch niet dood maar vroeg een andere aanpak die we samen zijn gaan toepassen. Want niet het feit dat ik aangaf dat ik zou stoppen, brak dat open. Nee het besef bij de anderen dat we het anders moeten doen. Bijkomend voordeel was overigens dat we een nieuw gezamenlijk doel kregen. Maar toch ik stoppen. Het paard is niet dood maar het berijden ervan vraagt dermate veel tijd en energie die ik niet meer kan geven.

Nu krijg ik een ander dilemma: wat gebeurt er met het paard als ik er echt definitief van af stap? Blijft het met een andere ruiter doorlopen? Ik zal het moeten loslaten.. Ook al zo iets. Dat is een leuk onderwerp voor mijn volgende blog.